Jaka kara za jazdę po pijanemu?To pytanie zadaje sobie wielu kierowców – szczególnie tych, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji prawnej. Należy bowiem wiedzieć, że prowadzenie pojazdu po alkoholu to poważne wykroczenie lub przestępstwo – w zależności od stężenia alkoholu. W ostatnim czasie w polskim prawie karnym zaostrzeniu uległy niektóre sankcje i wprowadzono możliwość konfiskaty auta. W tym wpisie wyjaśniam, jakie są różnice między stanem po użyciu alkoholu a stanem nietrzeźwości. Wskazuję, kiedy kierowcy grozi odpowiedzialność karna, jakie kary przewiduje aktualne prawo oraz co grozi recydywistom. Omówię też wpływ jazdy po alkoholu na utratę prawa jazdy, kwestie ubezpieczenia i możliwość warunkowego umorzenia postępowania.
Statystyki jazdy po pijanemu
Pomimo że w Polsce kara za jazdę po pijanemu może być naprawdę wysoka, prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwym to nadal poważny i aktualny problem. Tylko w pierwszym półroczu 2025 roku policja zatrzymała 46.261 nietrzeźwych kierowców. To więcej o około 5.000 osób w porównaniu do poprzedniego roku. Według danych Komendy Głównej Policji, w lipcu 2025 roku spośród 522628 interwencji, aż 9.624 kierowców prowadziło pojazd pod wpływem alkoholu.
Stan nietrzeźwości a stan wskazujący na spożycie alkoholu
Definicje stanu nietrzeźwości zawiera art. 115 § 16 Kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem stan nietrzeźwości występuje, gdy:
- zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub
- zawartość alkoholu w 1 dm sześciennym wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.
W prawie karnym poza stanem nietrzeźwości wyróżnia się stan „wskazujący na spożycie alkoholu”, w którym:
- zawartość alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila lub
- obecność alkoholu wynosi od 0,1 mg do 0,25 mg w 1 dm sześciennym wydychanego powietrza.
Prowadzenie pojazdu w tym stanie stanowi wykroczenie z art. 87 Kodeksu wykroczeń.
Stan nietrzeźwości zachodzi nie tylko wówczas, gdy zawartość alkoholu we krwi lub w wydychanym powietrzu przekracza ustawową normę. Może zostać przyjęty również wtedy, gdy zawartość alkoholu nie przekracza normy, ale prowadzi do jej przekroczenia. Chodzi o sytuację, w której kolejne pomiary alkoholu jednoznacznie wskazują, że przekroczenie normy jest nieuniknione i jest to wyłącznie kwestia czasu z uwagi na proces wchłaniania alkoholu w organizmie człowieka.
Teoretycznie zatem stan nietrzeźwości może obejmować moment, gdy stężenie alkoholu jest równe lub niższe od progu. Warunkiem jest to, że dalsze procesy fizjologiczne nieuchronnie doprowadzą do jego przekroczenia. W praktyce stan ten zwykle stwierdza się dopiero w chwili osiągnięcia ustawowego poziomu. Nie wyklucza to jednak uznania, że rozpoczął się już wcześniej – w momencie pierwszego pomiaru.
Kiedy jazda po pijanemu jest przestępstwem?
O przestępstwie, którego czynnością sprawczą jest prowadzenie jazdy pod wpływem alkoholu, mówimy wtedy, gdy jego stężenie we krwi przekracza 0,5 promila (lub 0,25 mg/l w wydychanym powietrzu). To tzw. stan nietrzeźwości, który wiąże się z poważniejszymi konsekwencjami prawnymi.
Jeżeli wynik mieści się w granicach od 0,2 do 0,5 promila, kierowca odpowiada za wykroczenie – to tzw. stan po użyciu alkoholu.
Jaka jest kara za jazdę po pijanemu w 2025 roku?
Za jazdę pod wpływem alkoholu w 2025 roku grozi:
- zatrzymanie prawa jazdy,
- utrata prawa jazdy,
- kara finansowa,
- punkty karne,
- konfiskata pojazdu,
- ograniczenie lub pozbawienie wolności.
Istotne znaczenie ma również, jak duże było stężenie alkoholu w organizmie, czy kierowca był wcześniej karany oraz czy doszło do kolizji lub wypadku.
W przypadku, gdy stężenie alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila alkoholu we krwi (stan po użyciu alkoholu) sprawcy grozi:
- kara grzywny od 2 500 zł do 30 000 zł,
- zakaz prowadzenia pojazdów od 6 miesięcy do 3 lat,
- możliwość aresztu w pełnym zakresie (od 5 do 30 dni).
W przypadku, gdy stężenie alkoholu we krwi wynosi powyżej 0,5 promila alkoholu we krwi (stan nietrzeźwości) sprawcy grozi:
- kara pozbawienia wolności do 3 lat,
- zakaz prowadzenia pojazdów na okres nie krótszy niż 3 lata,
- zapłata świadczenia w wysokości od 5000 zł do 60 000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej.
Zatrzymanie prawa jazdy za jazdę po pijanemu
Zatrzymanie prawa jazdy to jedna z pierwszych konsekwencji jazdy pod wpływem alkoholu. Policjant może zatrzymać dokument bezpośrednio na miejscu kontroli drogowej, gdy wynik badania alkomatem przekracza dopuszczalne normy. W takiej sytuacji kierowca otrzymuje pokwitowanie z zakazem dalszej jazdy.
Jeśli badanie potwierdzi stan nietrzeźwości, starosta wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy w trybie administracyjnym. Ostateczne orzeczenie w sprawie zakazu prowadzenia pojazdów zapada jednak dopiero w sądzie – jako środek karny.
Zakaz może dotyczyć wszystkich pojazdów lub tylko określonej kategorii. Po upływie zakazu, aby odzyskać uprawnienia, trzeba przejść badania lekarskie i psychologiczne oraz ponownie zdać egzamin na prawo jazdy.
Konfiskata samochodu za jazdę po pijanemu
Od marca 2024 roku sądy mają obowiązek orzekania przepadku pojazdu w przypadku kierowania w stanie nietrzeźwości (powyżej 1,5 promila) lub w przypadku recydywy. Pojazd przepada na rzecz Skarbu Państwa, jeśli kierowca był jego właścicielem. Jeśli prowadził cudzy samochód – sąd może orzec przepadek równowartości auta.
W związku z powyższym samochód może stracić osoba, w której organizmie stężenie alkoholu przekracza 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu i:
- kierowała pojazdem mechanicznym,
- spowodowała wypadek w ruchu lądowym,
- spowodowała katastrofę w ruchu lądowym,
- spowodowała bezpośrednie niebezpieczeństwo katastrofą w ruchu lądowym,
- która prowadziła pojazd w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.
Sąd będzie mógł odstąpić od orzeczenia przepadku samochodu w sytuacjach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami. Rozwiązanie to istotnie redukuje rygoryzm obligatoryjnego przepadku pojazdu mechanicznego, wprowadzając większą elastyczność orzekania i umożliwiając uwzględnienie indywidualnych uwarunkowań sprawy oraz sytuacji samego sprawcy.
Blokada alkoholowa za jazdę po pijanemu
Blokada alkoholowa to techniczne zabezpieczenie, które uniemożliwia uruchomienie pojazdu, jeśli w wydychanym powietrzu wykryto co najmniej 0,1 mg alkoholu na 1 dm sześcienny. Choć urządzenie to wciąż nie jest powszechnie znane, stanowi realną szansę na szybszy powrót za kierownicę – ale pod warunkiem spełnienia określonych warunków.
Zgodnie z art. 182a Kodeksu karnego wykonawczego, skazany może wnioskować do sądu o zmianę zakazu prowadzenia pojazdów na zakaz prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową. Wniosek można złożyć jeżeli zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez okres co najmniej połowy orzeczonego wymiaru. Sąd przy rozpoznaniu takiego wniosku bierze pod uwagę czy postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
Minimalne okresy wykonania zakazu, po których można ubiegać się o blokadę alkoholową, przedstawiają się następująco:
- 3 miesiące – przy zakazie orzeczonym na 6 miesięcy,
- 6 miesięcy – przy zakazie na 1 rok,
- 18 miesięcy – przy zakazie na 3 lata,
- 10 lat – przy zakazie dożywotnim.
Wniosek należy złożyć do sądu, który orzekł zakaz, dołączając stosowne dokumenty i wnioski dowodowe. Samo złożenie wniosku nie podlega opłacie sądowej.
Warunkowe umorzenie postępowania karnego za jazdę po pijanemu
Warunkowe umorzenie postępowania to instytucja, która pozwala sądowi zakończyć sprawę bez wydawania wyroku skazującego, mimo że doszło do popełnienia przestępstwa. Zamiast orzekać karę, sąd wyznacza sprawcy okres próby od 1 do 3 lat, w którym musi on przestrzegać porządku prawnego i nie popełnić nowego przestępstwa. Jeśli okres ten zakończy się pomyślnie — sprawa zostaje umorzona.
Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, gdy:
- wina i stopień społecznej szkodliwości czynu nie są znaczne,
- okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości,
- sprawca nie był wcześniej karany za przestępstwo umyślne,
- właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz jego dotychczasowy sposób życia pozwalają przypuszczać, że będzie on przestrzegał porządku prawnego.
Instytucji tej nie stosuje się, jeśli zarzucany czyn jest zagrożony karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.
W praktyce warunkowe umorzenie postępowania bywa stosowane wobec kierowców, którzy pierwszy raz weszli w konflikt z prawem i dopuścili się czynu o stosunkowo niewielkim ciężarze gatunkowym.
Kara za jazdę po pijanemu dla recydywisty
Recydywa w sprawach o prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości została uregulowana w art. 178a § 4 kodeksu karnego. Przepis ten odnosi się do kierowcy, który został już prawomocnie skazany za jazdę po alkoholu. Następnie — w okresie obowiązywania zakazu lub po jego wykonaniu — ponownie prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości.
Recydywa w związku z jazdą po alkoholu podlega surowszej sankcji niż przy pierwszym skazaniu. Przestępstwo takie jest bowiem zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Dodatkowo sąd orzeka świadczenie na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości w wysokości co najmniej 10 000 zł do 60 000 zł.
W przypadku recydywy zostaje także orzeczony dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.
Jazda po pijanemu a ochrona ubezpieczeniowa
Kierowanie pojazdem po alkoholu skutkuje automatyczną utratą ochrony z tytułu polisy OC i AC. Oznacza to, że ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie poszkodowanemu, ale zażąda jego zwrotu od nietrzeźwego kierowcy (tzw. regres ubezpieczeniowy). W przypadku szkód osobowych może chodzić o kwoty rzędu setek tysięcy złotych. Brak trzeźwości oznacza też brak prawa do odszkodowania za zniszczony pojazd z własnej polisy AC.
Podsumowanie – Jaka kara za jazdę po pijanemu?
Kara za jazdę po pijanemu zależy przede wszystkim od stężenia alkoholu w organizmie kierowcy. Przekroczenie 0,5 promila (lub 0,25 mg/l w powietrzu) oznacza stan nietrzeźwości i wiąże się z poważniejszymi konsekwencjami, w tym możliwością utraty prawa jazdy, grzywną, karą pozbawienia wolności oraz – w określonych przypadkach – przepadkiem pojazdu. Recydywiści podlegają surowszym sankcjom, w tym dożywotniemu zakazowi prowadzenia pojazdów. W pewnych sytuacjach możliwe jest warunkowe umorzenie postępowania lub wcześniejszy powrót do kierowania pojazdami przy użyciu blokady alkoholowej. Niezależnie od sankcji karnych, jazda po alkoholu skutkuje również utratą ochrony ubezpieczeniowej.
Informuję, iż opublikowany artykuł nie stanowi porady prawnej i nie powinien być tak traktowany. Informacje mają charakter ogólny i pomocny w zrozumieniu przepisów, ale nie zastępują profesjonalnej porady prawnej, która wymaga analizy konkretnego przypadku.
